GNU Health – Sağlık ve Hastane Bilgi Yönetim Sistemi

GNU HEALTH – SAĞLIK VE HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ

Özgür yazılım ifadesi İngilizce “Free Software” ifadesinin çevirisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özgür yazılımlar; kapalı kaynak koda sahip ticari yazılımlardan farklı olarak, kişilere yazılımı inceleme, çalıştırma, kopyalama, dağıtma ve değiştirme olanaklarının yanında geliştirme özgürlüğünü de sağlar. Kaynak koda erişimi sağlayarak geliştiricilere ve kullanıcılara istediklerini yapma şansı vermektedir. Dünyada var olan uygulamaların dijitalleşmesine paralel olarak sağlık ve hastane bilgi sistemleri de kolaylıkla erişilebilir hale gelmeye başlamıştır. Ülkemizin özellikle son yıllarda sağlık alanında gerçekleştirmiş olduğu yatırımlar ile beraber kişisel verilerin gizliliği daha önemli hale gelmektedir. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Avrupa Birliği tarafından hazırlanan Genel Veri Koruma Tüzüğü (GPDR)  ile kişisel verilerin korunması ve birey mahremiyetinin sağlanması hedeflenmektedir.

GNU Health Uygulaması, sağlık profesyonelleri, kamu ve özel şirketlerin kullanabileceği şekilde hazırlanan özgür bir yazılım projesidir. İçerisinde Elektronik Tıbbi Kayıt, Hastane Yönetim Sistemi ve Sağlık Bilgi Sistemi modüllerini barındırmaktadır. Bu hazırlanan modüller hastaneler ve diğer sağlık kuruluşları için özelleştirilebilir. GNU Health farklı senaryolara uygun hale getirilebilir şekilde dizayn edilmiştir. Bu modüler yapı küçük işletmeler ya da ulusal ölçekte sağlık projelerinde kullanılabilecek şekilde ayarlanabilir.

GNU Health uygulamasını kapalı kaynak koda sahip ticari yazılımlardan ayıran en temel özelliği, kaynak kodlarının okunabilmesidir. Kod tabanlı gerçekleşen saldırıların erken tespiti, hasta verilerinin dışarıya sızdırılması ya da olası ihlalleri en aza indirgeyen özgür yazılım ile büyüyen uluslararası bir topluluğa sahiptir. GNU Health Resmi Yerelleştirme sayfasına bakıldığında, Türkçe çalışmaları arzu edilen ölçülerde olmayıp, yaklaşık %3.8 civarındadır. En yüksek yerelleştirme oranları İspanyolca ve Çince olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hava kirliliğine bağlı gelişen hastalıklar, kanser ve otoimmün hastalıklar, günümüz modern dünyasında karşı karşıya olduğumuz zorluklardandır. GNU Health Uygulaması, kişilerin aile geçmişi, yaşam tarzı, çevresel risk faktörlerini ve sosyoekonomik durum hakkındaki ölçütleri bir araya getirerek bunları bağlamsallaştırır. Sağlık alanında bütüncül bir yaklaşımı benimsememiz gerekir. Sağlık alanında gelişmeyi sürdürmek istiyorsak, hastalara bütünsel olarak yaklaşmalı ve disiplinlerarası bir şekilde çalışmalıyız. GNU Health Uygulaması işte tam da bunlara olanak tanır. Küresel ölçekte sağlık alanında yaygınlaşmayı teşvik ederek, katılımcılar ile beraber sağlık ağı oluşturmayı hedeflemektedir. GNU Health ayrıca içinde barındırdığı laboratuvar bilgi yönetim sistemi ile analizlerin oluşturulmasına, değerlendirilmesine, grafiksel yorumuna ve finansal yönetimine olanak tanır.

PROJENİN ÖNE ÇIKAN ÖZELLİKLERİ

GNU Health Uygulaması ile aile hekimliği ve birinci basamak konularına güçlü bir şekilde odaklanılabilir. GNU Health,, barınma koşullarından madde bağımlılığına kadar tüm detayları kayıt altına alabilecek şekilde tasarlanmıştır. ICD 10 ile uyumlu şekilde çalışmanın yanında, reçete yazma, faturalandırma işlemlerini de yerine getirebilmektedir. 4200’den fazla genetik bozukluğu ve genetik riskleri değerlendirebilmekte ve epidemiyolojik istatistikleri verebilmektedir. %100 kağıtsız dijital hastane standardının sağlanmasında etkin rol üstlenen GNU Health, sağlık sisteminin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde tasarlanmıştır.

GNU Health Sağlık ve Hastane Bilgi Sistemi, gömülü sistemlerde rahatlıkla çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Afet durumlarında hızlı bir şekilde devreye alınabilir ve internet bağlantısına gereksinim duymaz. Bu şekilde afetlerde bile sağlık kayıtlarının kesintisiz bir şekilde tutulmasına olanak sağlar. Thalamus projesi ile dahili mesajlaşma sistemi ve kullanıcı doğrulama yöntemleri geliştirilmektedir.

Arjantin, Meksika, Pakistan, Hindistan, Jamaika, Laos, Kamerun gibi ülkeler GNU Health  sistemini ülkelerinde kullanmaya başlamıştır. TÜBİTAK tarafından geliştirilen Pardus işletim sistemi ile beraber, sağlık uygulamalarında özgür yazılıma geçilmesi, milli ve ekonomik katkılarının yanında, sağlık profesyonelleri ve hastalara güçlü ve güvenilir sağlık bilgi sistemi sunmaya yardımcı olacaktır. Etik açıdan bakıldığında ticari yazılımların aksine özgür yazılımlar bir zorunluluktur.

Ceyhan MOLLA
Acil Tıp Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği

Kaynakça

GNU Health Project 12 24, 2018 tarihinde http://health.gnu.org/home adresinden alındı

GNU Health Resmi Yerelleştirme 12 24, 2018 tarihinde https://www.transifex.com/meanmicio/GNU_Health/ adresinden alındı

Mevzuat Bilgi Sistemi 12 24, 2018 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6698.pdf adresinden alındı

The EU General Data Protection Regulation (GDPR) . (2016, 04 14). 12 24, 2018 tarihinde https://eugdpr.org/ adresinden alındı

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası. (2009, Ocak). 12 2018, 24 tarihinde http://kitap.emo.org.tr/genel/kitap_goster.php?kodu=51 adresinden alındı

Tübitak Ulakbim. 12 2018, 24 tarihinde TÜBİTAK Pardus İşletim Sistemi – http://ulakbim.tubitak.gov.tr/tr/projelerimiz/pardus adresinden alındı

 

Paylaş